ارزیابی اثر ضدباکتریایی و دوام اثر هیپوکلریت سدیم 5/2%، کلرهگزیدین 2/0% و آب مقطر جهت شستشوی کانال (In vitro)

دکتر سیدمحسن هاشمی نیا* – دکتر سیداصغر هوایی** – دکتر محمود رجبی***

 *- استادیار گروه آموزشی اندودنتیکس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.

**- استادیار گروه آموزشی میکروبیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.

***- دندانپزشک.

چکیده

 زمینه و هدف: استفاده از یک ماده‌ شستشودهنده در حین عمل پاکسازی و شکل‌‌دهی کانال جهت تمیز کردن و حذف مواد محرک لازم می‌باشد. هدف از این مطالعه تعیین و مقایسـه تأثیر هیپـوکلریت سـدیم 5/2%، کلرهگزیدین 2/0% و آب مقطر به عنوان شستشودهنده‌های کانال بر کاهش تعداد کلنی باکتری انتروکوک فکالیس در دندانهای خارج شده انسانی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه تجربی تعداد هشتاد دندان تک ریشه پس از آماده‌سازی کانال آنها توسط باکتری انتروکوک فکالیس آلوده گردیدند. سپس دندانها مطابق شرایط کلینیکی تا فایل شماره چهل، عمل تمیـزکردن ناحیـه آپیکال (Filling) و تا شماره هفتاد عمـل شکل‌دهی و مخروطی کردن کانال (Flaring) انجام شد. و در حین عمل Filing و Flaring توسط بیست سی‌سی از محلولهای مورد نظر شستشو گردید. در خاتمه با کُن‌های کاغذی از کانال دندانها نمونه‌گیری به عمل آمد و به آزمایشگاه میکروبیولوژی جهت شمارش کلونی(CFU) فرستاده شد. پس از شمارش اولیه کلنی دندانها مجدداً یک هفته در انکوباتور قرارداده شد و پس از این زمان نمونه‌گیری مجدد انجام گردید.سپس نمونه‌ها توسط آزمونهای Kruskal - Wallis و Duncan مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‎های این مطالعه نشان داد که هیپوکلریت سدیم و کلرهگزیدین در کاهش میکروارگانیسم‎های داخل کانال بسیار مؤثرتر از آب مقطر است.(05/0P.V<)، اگرچه میانگین تعداد کلنی در هیپوکلریت سدیم 5/12 و در کلرهگزیدین 5/22 بود ولی این تفاوت از لحاظ آماری معنی‎دار نبود. (799/0‌=P.V)، نتایج حاصل از بررسی نمونه‌ها بعد از یک هفته نیز نشان دادند که گروه هیپوکلریت دارای میانگین تعداد کلونی 5/42 و کلرهگزیدین میانگین تعداد کلونی سی داشت. در نتیجه میانگین تعداد کلونی‌ها در هر دو گروه افزایش یافته و اختلاف آنها با نمونه‌های روز اول معنی‎دار بود. البته درصد افزایش در گروه کلرهگزیدین 3/33% و در گروه هیپوکلریت 240% بود. بررسی با آب مقطر هم هیچ‌گونه دوام اثری را نشان نداد. نتیجه‎گیری: این دو ماده قادرند هنگامی که در عمل تمیـز کردن ناحیـه آپیکال (Filling) و عمـل شکل دهی و مخروطی کردن کانال (Flaring) به عنوان شستشودهنده کانال ریشه استفاده می‎شوند باکتری انتروکوک فکالیس را به طور چشمگیری از بین برده و تعداد کلنی را به حداقل برسانند در حالی‌که آب مقطر چنین توانایی را نشان نداد و میانگیـن تعداد کلونی بسیار بالاتری داشت. همچنین کلرهگزیدین دوام اثر بیشتری را نسبت به هیپوکلریت داشت.

کلید واژه‌ها: کلرهگزیدین - هیپوکلریت سدیم - ماده شستشوی کانال دندان - دوام اثر - کلنی میکروبی - انتروکوک فکالیس