بررسی نقش pH نوشابه‌های ایرانی و خارجی بر میزان اروژن دندانها به روش آنالیز یون کلسیم

دکتر مسعود فلاحی‌نژاد قاجاری* - دکتر سپیده نبوی رضوی**

*- دانشیار گروه آموزشی دندانپزشکی کودکان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.

**- متخصص دندانپزشکی کودکان.

چکیده

زمینه و هدف: هنوز مشخص نشده که توان اروزیو نوشابه‌ها صرفاً با افزایش مختصر pH و بدون افزودن کلسیم یا نمکهای فسفات افزایش می‌یابد یا خیر. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر میزان pH نوشابه‌های موجود در بازار ایران بر روی توان اروزیو آنها در روی مینای دندانهای دائمی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه تجربی- آزمایشی در گروه مورد دو نوشابه ایرانی زمزم‌ کولا و زمزم پرتقالی و دو نمونه خارجی پپسی و میراندا مورد بررسی قرار گرفتند. در گروه شاهد نیز چهار محلول با pH‌ های مشابه با چهار نوشابه مورد بررسی با افزودن اسید فسفریک یا اسید سیتریک به آب مقطر مشابه‌سازی شدند. تعداد نمونه‌ نوشابه‌ها ده عدد از هر نوع نوشابه بود. نمونه‌های دندانی دویست و چهل عدد دندان پره مولر که به منظور ارتودنسی خارج شده بودند به سه گروه A و B و C که مدت زمان غوطه‌وری هر یک از گروهها به ترتیب زیر بود تقسیم شدند: گروه A : 15 دقیقه گروه B : 45 دقیقه و گروه C: 12 ساعت. هر یک از سه گروه به هشت زیر گروه ( هر زیر گروه حاوی ده دندان) تقسیم شدند که هر زیر گروه در معرض یکی از چهار نوشابه داخلی یا خارجی و یا چهار محلول شاهد قرار گرفتند. سطح مواجهه دندان به نوشابه‌ها در مورد همه دندانها یک نیم‌دایره به قطر پنج میلی‌متر روی سطح باکال آنها بود و میزان محلول شاهد یا نوشابه بیست میلی‌متر در مورد همه نمونه‌ها بود. آزمونهای آماری شامل One way and two way ANOVA و Post Hoc مورد استفاده Tukey HSD و نرم‌افزار آماری SPSS روایت 5/11 بود. یافته‌ها: طبق آنالیز واریانس دو طرفه همراه با تقابل ‌اختلاف بین نوشابه‌ها و محلولهای شاهد معنی‌ دار بود (001/0P<). اما الگوی تغییرات میزان اروژن در نوشابه‌ها معادل و مشابه این الگو در محلولهای شاهد می‌باشد یعنی خطوط این نمودارها با یکدیگر موازی هستند و هیچ نقطه تداخلی با یکدیگر ندارند (3915/0=(P. اما میزان این تغییرات (اروژن) در مورد نوشابه‌ها در هر سه زمان مورد بررسی با اختلاف معنی داری بیشتر از محلولهای شاهد می‌باشد (001/0P<)، که این اختلاف در طولانی مدت و با گذشت زمان (در 12 ساعت) بیشتر می‌شود. نتیجه‌گیری: میزان اروژن در بین چهار محلول شاهد بستگی به pH آنها نداشت. میزان اروژن نوشابه‌ها با الگوی مشابهی در محلولهای شاهد تکرار شده ولی میزان اروژن ناشی از نوشابه‌ها بسیار بیشتر از محلولهای شاهد با pH مشابه ‌بود. کلید واژه‌ها: pH – اروژن – مینا – دندان - نوشابه‌های گازدار

وصول مقاله: 28/7/1384 اصلاح نهایی: 31/4/1385 پذیرش مقاله: 13/7/1385

نویسنده مسئول: گروه آموزشی دندانپزشکی کودکان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

e-mail:ma_fa_36@yahoo.com