مقایسه اثربخشی دو دهان‌ شویه ایرشای ضدعفونی کننده و ضدپلاک با کلرهگزیدین بر روی فلور میکروبی دهان

 دکتر بهزاد هوشمند* - دکتر رسول یوسفی**- دکتر زهرا خاموردی***

 *- استادیار گروه پریودنتولوژی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان.

**- دانشیار گروه میکروبیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان.

 ***- استادیار گروه آموزشی ترمیمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان.

چکیده

 زمینه و هدف: کاربرد دهان‌شویه‎ها جهت کنترل پلاک و جلوگیری از تجمع آن بر روی دندان و سطوح لثه‎ایی مجاور جایگاه ویژه‎ای دارد. در این مطالعه به مقایسه تاثیرات دهان‌شویه کلرهگزیدین (CHX) و ایرشا ضدعفونی کننده و ایرشا ضدپلاک بر روی میکروارگانیسم‎های مهم هوازی که عامل تشکیل پلاک و بیماریهای پریودنتال و پوسیدگی پرداخته شده است. روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی اثربخشی دهان‌شویه‎های تولید ایران، شامل: ایرشا (Irsha) سبز رنگ (ضدپلاک و جرم دندان) و ایرشا زردرنگ (ضدعفونی کننده)و کلرهگزیدین 2/0% (CHX) بر روی تعدادی از میکروب‌های هوازی فلور دهان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات به روش انتشار (Diffusion) انجام شد. یعنی پس از جداسازی میکروب‌ها و قرار دادن هر یک از آنها در محیط رشد اختصاصی خود Blood agar) و یا(Muler hintone آنها را آنکوبه کرده و پس از آنکه هر یک از محیطهای رشد، پر از باکتری شده و هیچ فضای خالی باقی نماند، دیسک‎های کاغذی به قطر شش میلی‌متر که آغشته به یک نوع دهان‌شویه ‎بود را به تعداد چهار بار در محیط رشد، برای هر یک از میکروب‌ها قرار داده و بعد از 24-48 ساعت اقدام به اندازه‎گیری قطر هاله عدم رشد (Inhibition zone) شد. این عمل برای هر یک از دهان‌شویه‎ها و هر یک از میکروب‌ها انجام گردید. داده‌های جمع‌آوری شده تحت برنامه SPSS نسخه دهم مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و آزمون مورد استفاده برای مقایسه گروههاOne-way ANOVA و برای مقایسه‌های دو به دوییTukey HSD بود. یافته‎ها: براساس نتایج بدست آمده از این مطالعه ایرشا ضدپلاک در کنترل عفونتها و یا کلنی‎هایی که به صورت غالب و به ترتیب اثرگذاری بر لاکتوباسیلوس (Lactobacillus) و نیسریا (Neisseria)، اس. سالیواریوس (S. salivarius)، اس. ویریدانس (S. viridans) و اس. موتانس ((S. mutans تشکیل شده، مفید واقع شده و بر دیگر باکتری‌ها بی‎اثر است. ایرشا ضدعفونی کننده بر هوازی‎های مورد نظر بی‎اثر می‌باشد. کلرهگزیدین: در کنترل عفونتهای پیچیده متشکل از تمامی هوازیهای مورد مطالعه موثر بوده اما بیشترین اثر را بر لاکتوباسیلوس اس اپیدرمیدیس اعمال کرده و بعد از آن، به ترتیب اثر، بر اس اورئوس، سی دیفترویید، بروندیموناس، اس نیسیریا، اس سالیواریوس، اس موتانس، پی اوروجینوسا و در نهایت اس. ویریدانس اثرات خوب تا متوسطی اعمال می‎کند. نتیجه‎گیری: کلرهگزیدین در این غلظت در مقایسه با دهان‌شویه‎های رایج مورد مطالعه در این مطالعه به غیر از چند مورد خاص عامل ضدمیکروبی بسیار قویتری بوده و طیف جامعتری از میکروب‌ها را تحت تاثیر قرار می‎دهد.

کلید واژه‎ها: کلرهگزیدین - ایرشا – دهان شویه - پلاک - باکتری‎های دهان